Interventies in het leerproces: durf vragen te stellen

14-11-2019

Bij het begeleiden van leerprocessen komt meer kijken dan werknemers van opleidingsinformatie voorzien en instructies geven. Uw organisatie wil natuurlijk ook ervoor zorgen dat de werknemers voldoende vooruitgang boeken en toetsen of ze daadwerkelijk iets hebben opgestoken van wat ze hebben geleerd. Om te toetsen of de werknemer op het juiste spoor zit, kan de leidinggevende hem regelmatig vragen te stellen. Zulke leerinterventies vraagt om een zorgvuldige aanpak.

Verschillende manieren om in te grijpen in het leerproces

Om een werknemer op de goede weg te houden en niet te laten verstrikken in moeilijke theorie of een inefficiënte manier van leren, is het belangrijk om doelgericht in te grijpen in het leerproces. Dit heet een leerinterventie. Er zijn verschillende leerinterventies mogelijk, zoals feedback geven, ongevraagd adviseren, de goede vragen stellen en uitdagen. Door vragen te stellen, toetst de leidinggevende of de werknemer de lesstof goed begrijpt en in staat is om deze te vertalen naar de praktijk. Door de werknemers te bevragen, wordt ook de (leer)activiteit geprikkeld. Het stimuleert de werknemer om na te denken en te reflecteren op wat hij heeft opgestoken.

Voor- en nadelen van gesloten vragen

Natuurlijk mag een leidinggevende bij het bevragen van een werknemer zich laten leiden door zijn nieuwsgierigheid, maar de vragen moeten wel het juiste effect hebben. En dat is de werknemer aan het denken zetten. Tijdens een ontwikkelgesprek kan hij gesloten en open vragen stellen. Het stellen van gesloten vragen, waarop een werknemer alleen met ‘ja’ of ‘nee’ kan antwoorden of waarop maar één antwoord mogelijk is, heeft de volgende voordelen:

Het antwoord op een gesloten vraag is meestal ondubbelzinnig.
Met een gesloten vraag krijgt de leidinggevende weer de leiding over het gesprek.
De leidinggevende kan er iets mee samenvatten: ‘Dus je vindt dit de juiste aanpak?’
De leidinggevende kan het gesprek sturen: ‘Zullen we het dan maar zo doen…?’

Toch hebben gesloten vragen ook nadelen. Zo nodigen ze niet echt uit tot een dialoog. Is er bijvoorbeeld sprake van een gespannen sfeer of vertoont de werknemer weerstand, dan zal hij die weerstand niet snel opgeven bij deze manier van vragen stellen. Doordat het antwoord meestal kort is, krijgt zijn leidinggevende weinig informatie, wat tot misverstanden kan leiden.

Ga een dialoog aan: stel open vragen

Bij open vragen weet de leidinggevende vooraf niet welk antwoord volgt. Open vragen nodigen de werknemer meer uit om te vertellen hoe hij iets ziet of beleeft. Hierdoor achterhaalt de leidinggevende sneller waar de schoen wringt. Andere voordelen van open vragen zijn:

De leidinggevende krijgt meer informatie, waarop hij kan voortborduren met zijn volgende vragen.
Er is meer sprake van een dialoog: de kans is groter dat het gesprek aan de gang blijft.
Doordat de leidinggevende de werknemer de ruimte geeft, zal hij zich eerder gehoord en begrepen voelen.
De leidinggevende kan zelfs een stapje verder gaan. Bijvoorbeeld als een werknemer alsmaar bezwaren opwerpt of blijft twijfelen, kan de leidinggevende proberen hem te prikkelen en motiveren met meer uitdagende vragen.